Poniżej publikujemy skrócony komunikat prasowy (przetłumaczony na język polski) zwycięzcy tegorocznej nagrody – EUROPA NOSTRA – zaprzyjaźnionej z nami gruzińskiej organizacji The National Trust of Georgia (pełny tekst w języku angielskim do pobrania tutaj)
Nasi wolontariusze dwukrotnie – w 2022 i 2023 roku, brali udział w pracach związanych z dokumentacją, porządkowaniem i renowacją kamiennej wieży rodu Tiskarauli na obszarze Wysokiego Kaukazu:
European Heritage Award/ Europa Nostra Award 2024
dla National Trust of Georgia
National Trust of Georgia, we współpracy z partnerem wiodącym, The International National Trusts Organisation (INTO, Wielka Brytania) a także siecią REMPART (Francja) i Stowarzyszeniem „Wieża Książęca w Siedlecinie” (Polska), z dumą ogłasza zdobycie prestiżowej nagrody European Heritage Awards / Europa Nostra Awards, współfinansowanej przez program Kreatywna Europa Unii Europejskiej, za renowację średniowiecznej wieży strażniczej w górskim regionie Khevsureti na Wielkim Kaukazie, w ramach projektu o nazwie „Citizens’ Rehabilitation of the Tsiskarauli Tower, Akhieli, Georgia”.
Projekt został wsparty dotacją organizacji ALIPH – Międzynarodowego Sojuszu na rzecz Ochrony Dziedzictwa w Obszarach Konfliktów.
Zgodnie z ogłoszeniem Komisji Europejskiej i Europa Nostra z 30 maja, projekt jest jednym z 26 zwycięzców z 18 krajów tych najbardziej prestiżowych europejskich nagród w dziedzinie dziedzictwa.
W latach 2021-2023 powstał wspólny europejski projekt mający na celu odrestaurowanie średniowiecznej wieży zagrożonej zawaleniem, w odległym wysokogórskim regionie Gruzji, Chewsuretii. Projekt został pomyślnie wdrożony dzięki wysokiemu zaangażowaniu i doskonałej współpracy partnerów brytyjskich, francuskich, polskich i gruzińskich, doświadczonemu zespołowi profesjonalistów oraz niestrudzonym wysiłkom 46 młodych obywateli Gruzji i Europy, pracujących na jego rzecz na zasadzie wolontariatu. Projekt zwrócił także bardzo potrzebną uwagę – krajową i międzynarodową – na odległą górską społeczność Gruzji i zwiększył jej przyszły potencjał zrównoważonego rozwoju.
Średniowieczna wieża strażnicza o wysokości 19 metrów znajduje się w jednym z najodleglejszych regionów Gruzji – Kotlinie Arkhoti w Chewsuretii – odciętym przez przełęcz o wysokości 2900 metrów przez osiem miesięcy w roku.
Wieża, poważnie uszkodzona przez rosyjski pocisk rakietowy w 2001 roku podczas drugiej wojny czeczeńskiej, była zagrożona zawaleniem. Jej odbudowa wymagała przetransportowania rusztowań oraz ludzi – architektów, techników, kamieniarzy i wolontariuszy – przez przełęcz, aby mogli oni realizować prace w ciągu krótkiego trzymiesięcznego okna – zanim śnieg ponownie zamknie dolinę. 46 Gruzinów, Francuzów, Polaków i Brytyjczyków pracowało wraz z ekspertami, lokalnymi mieszkańcami wioski i tradycyjnymi rzemieślnikami, w celu odrestaurowania wieży, która jest obecnie uznanym wzorem odbudowy dla gruzińskiej architektury obronnej.
Oprócz stabilizacji wieży, głównym celem tego projektu było dzielenie się wiedzą i budowanie potencjału w ramach samej organizacji – National Trust of Georgia. Podczas dwóch wizyt we Francji i w Wielkiej Brytanii pracownicy National Trust of Georgia uczyli się angielskich i francuskich modeli wolontariatu oraz zarządzania miejscami dziedzictwa, zlokalizowanymi daleko od zamieszkałych terenów.
Projekt ten podniósł również rangę wolontariatu w Gruzji i zapewnił młodym obywatelom tego kraju poszukiwane przez nich możliwości zaangażowania się w działania na rzecz swojego dziedzictwa i idące za tym budowanie lokalnej dumy i tożsamości.
Od samego początku projekt miał znaczenie europejskie – stał się symbolem międzynarodowej współpracy i wspólnych wysiłków na rzecz zachowania średniowiecznej wieży, w którą uderzył rosyjski pocisk rakietowy.
Projekt stanął w obliczu wielu wyzwań, w tym pandemii COVID-19, inwazji Rosji na Ukrainę i poważnego osunięcia się ziemi na drodze do Chewsuretii. Wbrew wszelkim przeciwnościom zabezpieczona wieża Tsiskaraulich niesie ze sobą nową, pozytywną warstwę historii, naznaczoną międzynarodową współpracą. Ten krótki film (5 minut) pokazuje realizację projektu.
Marine Mizandari, współprzewodnicząca National Trust for Georgia, powiedziała:
„Zaangażowanie brytyjskich, francuskich, polskich i gruzińskich profesjonalistów oraz młodych wolontariuszy, a także ich determinacja w ratowaniu zagrożonej zawaleniem średniowiecznej wieży w Gruzji, odegrały kluczową rolę w pokonaniu wszystkich wyzwań i pomyślnym wypełnieniu tej szczytnej misji.”
„Był to wspólny europejski projekt w dziedzinie ochrony gruzińskiego dziedzictwa kulturowego na skalę, jakiej nigdy wcześniej nie widziałam. Liczne korzyści i skutki tej wspólnej inicjatywy są już namacalne: dzięki temu projektowi wzmocniliśmy lokalną społeczność, zwiększyliśmy potencjał ekoturystyki w tym odległym regionie i stworzyliśmy solidną międzynarodową sieć młodych wolontariuszy. Dzięki szerokiemu zasięgowi medialnemu podnieśliśmy świadomość wyjątkowości dziedzictwa kulturowego Gruzji i znaczenia jego ochrony, zarówno w kraju, jak i na arenie międzynarodowej. Jestem przekonana, że w pełni odrestaurowana wieża będzie nadal ważnym punktem, wokół którego będą mogły rozwijać się nowe inicjatywy”.
Dziś wieża w Akhieli, wraz z wewnętrznym muzeum, jest otwarta dla publiczności, zapraszając nowe grupy turystów do tej pięknej Doliny Arkhoti. Odwiedzający mogą przeczytać o historii wieży na panelach interpretacyjnych, zobaczyć pozostałości rosyjskiej rakiety (która ją poważnie uszkodziła), dowiedzieć się o renowacji obiektu i zwiedzić okoliczne wioski.
„Obywatelska odbudowa wieży Tsiskaraulich uosabia doskonałość w ochronie dziedzictwa poprzez holistyczne podejście, integrując odbudowę dziedzictwa budowlanego, zaangażowanie społeczności, współpracę międzynarodową i budowanie potencjału, po poważnym uszkodzeniu zabytku spowodowanym przez rosyjski pocisk wystrzelony podczas drugiej wojny czeczeńskiej. Angażując się w szerszą sieć i konsorcjum, projekt zapewnił platformę wymiany wiedzy i kultury”, argumentowało jury nagrody.
„Wykorzystanie tradycyjnych materiałów i technik zwiększyło autentyczność pracy, podczas gdy zaangażowanie społeczności, angażując mieszkańców, międzynarodowych wolontariuszy i diasporę, stworzyło poczucie zarządzania. Projekt posłużył jako katalizator międzynarodowych stosunków kulturalnych, pokoju i budowania zaufania, demonstrując siłę współpracy opartej na dziedzictwie kulturowym w przezwyciężaniu konfliktów i rehabilitacji lokalnych społeczności” – podsumowało jury konkursu.
Osoba do kontaktu:
Rusudan Panozishvili
The National Trust of Georgia
Email: heritage.platform.info@gmail.com
+995 599 104043
